ႏိုက္ဂ်ီးရီးယား ႏွင့္ သဘာ၀ပါတ္၀န္းက်င္ I

ႏိုက္ဂ်ီးရီးယား (Nigeria) ဟာ အာဖရိက အေနာက္ပိုင္း ဂီနီပင္လယ္ေကြ႕ (Gulf of Guinea) ႏွင့္ ထိစပ္ျပီး ဘီနင္ (Benin) ႏိုင္ငံႏွင့္ ကင္မရြန္း (Cameroon) ႏိုင္ငံတို႕ၾကားတြင္ တည္ရွိပါတယ္။ သဘာ၀ သယံဇာတမ်ားအေနနဲ႕ သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႕၊ ေရနံ၊ ခဲ၊ သြပ္ တို႕ ေပါၾကြယ္၀ေသာ ႏိုင္ငံ တစ္ႏိုင္ငံလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

အခုေခတ္မွာ Shell Company လို႕လူသိမ်ားေနတဲ့ ေရနံကုမၸဏီဟာ ႏိုက္ဂ်ာေဒသ (Nigeria Delta) မွာ ေရနံ ထုတ္လုပ္ခြင့္ကို 1956 မွာ ရရွိခဲ့ျပီးေတာ့ သူ႕လုပ္ငန္းလည္ပါတ္မႈ ကိုေတာ့ 1958 မွာ စတင္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ ကုမၸဏီဟာဆိုရင္ ကီလိုမီတာ ေျခာက္ေထာင္ေက်ာ္တဲ့ ေရနံပိုက္လိုင္း၊ ေရနံထိန္းခ်ဳပ္မႈစခန္း 87 ခု နဲ႕ ေရနံတြင္းေပါင္း ေထာင္ေက်ာ္ ရွိတဲ့ Shell Company ဟာ ႏိုက္ဂ်ာေဒသမွာ အၾကီးမားဆံုး ေရနံထုတ္လုပ္တဲ့ ကုမၸဏီတစ္ခု ျဖစ္လာပါတယ္။

အဲဒီအခ်ိန္မွာ အစိုးရ အတိုက္အခံ အင္အားစုေတြ၊ ႏိုက္ဂ်ာေဒသ လြတ္ေျမာက္ေရးလုပ္ရွားမႈ (Movement for the Emancipation of the Niger Delta) လႈပ္ရွားေနတဲ့ သူပုန္အဖြဲ႕ေတြဟာ အဲဒီ Shell Company ရဲ႕ စက္ရံုေတြ၊ ပိုက္လိုင္းေတြ အေဆာက္အအံုေတြကို တိုက္ခိုက္ လာပါေတာ့တယ္။ အဲဒီလို အစိုးရတပ္ေတြနဲ႕ အတိုက္အခံ အင္အားစုေတြရဲ႕ တိုက္ခိုက္မႈေအာက္မွာ ေျမစာပင္ျဖစ္ခဲ့ရတာေတာ့ ေဒသခံ လူထုေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဒသခံလူထုေတြဟာ အေၾကာင္းမဲ့ ဖမ္းဆီးခံရတာ၊ ျပန္ေပးဆြဲခံရရံုသာမက Shell Company က ထုတ္လုပ္တဲ့ ေရနံတြင္းေတြရဲ႕ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြကိုပါ ခါးစီး ခံၾကရတာပါ။ Shell Company ဆိုတာက သဘာ၀ပါတ္၀န္းက်င္ေတြ၊ ေဒသခံလူထုေတြ အတြက္ စဥ္းစားေပးတဲ့ ကုမၸဏီ တစ္ခု မဟုတ္ပါဘူး။ သူ႔၀င္ေငြ ကိုပဲ အဓိက ထားတဲ့ ကုမၸဏီတစ္ခုပါ။ စြန္႕ပစ္ ပစၥည္းေတြကိုလဲ နည္းစနစ္မွန္မွန္ စြန္႕ပစ္တာ မဟုတ္ပါဘူး၊ ဘာလို႕လဲ ဆိုေတာ့ နည္းလမ္းမွန္မွန္ စြန္႕ပစ္မယ္ဆိုရင္ သူတို႕ ကုမၸဏီ အတြက္ အကုန္အက် ပိုမ်ားလာမွာ မို႕လို႕ပါ။ ကုမၸဏီက သဘာ၀ပါတ္၀န္းက်င္ ကို ဘယ္လို ဆက္ဆံလဲ ဆိုတာ ဓါတ္ပံုေတြက ေျပာျပပါလိမ့္မယ္ဗ်ာ။

ေရနံေတြ ျပည့္ေနတဲ့ ေဒသ (Niger Delta)

ေခ်ာင္းေတြဆိုရင္လဲ ေရနံေတြက ေရထုကို ဖံုးလႊမ္းထားေနပါျပီ။

အဲလို ေနရာမ်ိဳးေတြမွာ ျပီးျပည့္စံုတဲ့ လူေနမႈဘ၀ကို ရႏိုင္ပါအုန္းမလားဗ်ာ။ အဲဒါေတြကို တြန္းလွန္ဖို႕ ၾကိဳးစားလာသူကေတာ့ ကန္ဆာရို၀ီ၀ါ (Ken Saro Wiwa) ဆိုတဲ့ ေဒသခံ လူတစ္ေယာက္ပါ။ သူ႕အေၾကာင္း ကိုေတာ့ ေနာက္တစ္ေခါက္မွ ဆက္လက္ေ၀မွ် သြားပါအုန္းမယ္ဗ်ာ။