စိတ္ဖိစီးမႈ ဆိုတာ.......

စိတ္ဖိစီးမႈ ဆိုသည္မွာ

စိတ္ဖိစီးမႈျဖစ္သည္မွာ ပံုမွန္ျဖစ္သည္။ ျပင္ပမွ လႈံ႕ေဆာ္မႈ ရွိလွ်င္ မိမိကိုယ္ကို မိမိကာကြယ္ ႏိုင္ရန္ ခႏၶာကုိယ္မွွ တံု႕ျပန္သည္၊ ထိုသို႕ေသာ တံု႕ျပန္မႈကို တစ္နည္းအားျဖင့္ ဖိစီးမႈဟု ေခၚသည္။ ခႏၶာကိုယ္သည္ ပါတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ လိုက္ေလ်ာညီေထြမႈ ရွိေစရန္ အစဥ္ ညွိႏႈိင္း ေနရသည္။ ကိုယ္စိတ္ညီမွ်မႈကို ျခိမ္းေျခာက္လာသည့္အခါ ကြ်ႏ္ုပ္တို႕က တုန္႕ျပန္သည္။ ထိုသို႕ေသာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ကို တိုက္ခိုက္ျခင္း သို႕မဟုတ္ ေရွာင္ေျပးျခင္း တုန္႕ျပန္ခ်က္ ဟုေခၚသည္။ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ျခိမ္းေျခာက္မႈကို ရင္ဆိုင္ႏိုင္ရန္ သို႕မဟုတ္ ထြက္ေျပးႏိုင္ရန္ ျပင္ဆင္သည္။ ေခတ္ေပၚ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားကို တိုက္ခိုက္ျခင္း သို႕မဟုတ္ေရွာင္ေျပးျခင္းျဖင့္ မျပီးေျမာက္ႏိုင္ေခ်။ ကြ်ႏု္ပ္တို႕၏ စိတ္ဖိစီးမႈ အေတြ႕အၾကံဳမ်ားသည္ အျဖစ္အပ်က္တစ္ခုကို မည္ကဲ့သို႕ တုန္႕ျပန္မည္ ဆိုသည္ႏွင့္ ဆက္ႏြယ္ေလ့ ရွိသည္။

စိတ္ဖိစီးမႈ ျပင္းထန္စြာ ခံစားေနရသူကို မည္ကဲ့သို႕ သိႏိုင္မည္နည္း။

စိတ္ဖိစီးမႈသည္ ႏွစ္လိုဖြယ္ရာ မရွိေသာ အေတြ႕အၾကံဳႏွင့္ ေနထိုင္ရသည့္ အေနအထား တို႕မွ ျဖစ္ေပၚလာသည္။ လူ၏ စိတ္ႏွင့္ ခႏၶာကိုယ္ကို အေႏွာက္အယွက္ ျပဳသည္။ စိတ္ဖိစီးမႈေၾကာင့္ စိတ္ဆင္းရဲရသည္။ အက်ိဳးရွိေသာ အလုပ္တို႕ကို မလုပ္ႏိုင္ျဖစ္ရသည္။ စိတ္ဖိစီးမႈကို မည္သူအလြန္ ခံစားေနရသည္ကို သိရွိရန္လိုအပ္သည္။

စိတ္ဖိစီးမႈ ခံစားေနရသူသည္ စိတ္ဖိစီးမႈ၏ လကၡဏာကို တင္ျပေလ့ မရွိေပ။ ၄င္းအစား တစ္ျခားေသာ စိတ္ပိုင္း၊ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ျပသနာကို တင္ျပေလ့ရွိသည္။ ထို႕အျပင္ ေ၀ဒနာသည္ ေဆးကုသမႈ လိုအပ္သည္အထိ ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္သည္။

ရုပ္လကၡဏာမ်ား

တစ္ျခားေသာ ေရာဂါမ်ားေၾကာင့္လည္း အလားတူ ေရာဂါလကၡဏာမ်ား ျဖစ္ပြားႏိုင္သည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ဆရာ၀န္၊ ေဆးမႈးမ်ားအေနႏွင့္ ခႏၶာတြင္း ေရာဂါရွိမရွိကို ဦးစြာ စစ္ေဆးသင့္သည္။ သို႕ေသာ္လည္းမွတ္သားသင့္သည္မွာ စိတ္ႏွင့္ ခႏၶာကို ခြဲျခားသတ္မွတ္ျခင္း မျဖစ္ႏိုင္ေပ။ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ လကၡဏာမ်ားသည္ စိတ္ဖိစီးမႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္သလို စိတ္ဖိစီးမႈေၾကာင့္လည္း ပိုမို ဆိုး၀ါးေစႏိုင္သည္။

- အိပ္မေပ်ာ္ျခင္း

- ခါး၊ ပုခံုး၊ လည္ပင္းနာျခင္း၊ အေၾကာတက္ျခင္း

- စိတ္ဖိစီးမႈေၾကာင့္ ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ျခင္း

- အစာအိမ္နာျခင္း၊ အစာေခ်ရည္ထြက္ျခင္း၊ ရင္ပူျခင္း၊ ဗိုက္ေအာင့္ျခင္း

- ၀မ္းခ်ဳပ္ျခင္း၊ ၀မ္းေလွ်ာျခင္း

- ကိုယ္အေလးခ်ိန္တိုးျခင္း၊ ေလ်ာ့က်ျခင္း၊ အစားအေသာက္ ပံုမမွန္ျခင္း

- ဆံပင္ကြ်တ္ျခင္း

- ၾကြက္သားမ်ား တင္းမာျခင္း

- ခြန္အားေလ်ာ့ျခင္း

- ေသြးတိုးျခင္း

- ႏွလံုးခုန္ ပံုမမွန္ျခင္း၊ ရင္တုန္ျခင္း

- ပန္းနာ ရင္ၾကပ္ျခင္း

- ရင္ဘတ္ေအာင့္ျခင္း

- ေျခဖ်ားလက္ဖ်ား ေခြ်းေစးျပန္ျခင္း

- ေျခလက္မ်ား ေအးစက္ျခင္း

- မ်ိဳးဆက္ပြား ျပသနာမ်ား

- ခုခံအား ေလ်ာ့နည္းစဥ္ ျဖစ္ေသာ ျပသနာမ်ား၊ အေအးမိ၊ တုပ္ေကြးေရာဂါမ်ား

စိတ္လကၡဏာမ်ား

ရုပ္လကၡဏာမ်ားကဲ့သို႕ စိုးရိမ္ပူပန္ျခင္း၊ အစရွိသည့္ စိတ္လကၡဏာမ်ားသည္လည္း စိတ္ဖိစီးမႈ ျပသနာကို ဖံုးကြယ္ႏိုင္သည္။ စိတ္လကၡဏာမ်ားကို စိတ္ဖိစီးမႈေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားျခင္း ဟုတ္မဟုတ္ ဆန္းစစ္ရန္ လိုအပ္သည္။ မည္သို႕ပင္ျဖစ္ေစ စိတ္ေ၀ဒနာ မ်ားသည္ ခံရခက္ျပီး လုပ္ေဆာင္ႏိုင္စြမ္းရည္၊ ကိုယ္ခႏၶာ က်န္းမာေရး၊ လူမႈဆက္ဆံေရး တို႕ကို ေလ်ာ့က်ေစႏိုင္သည္။

- စိတ္လႈပ္ရွားျခင္း၊ စိတ္ပူျခင္း

- စိတ္ဓါတ္က်ျခင္း၊ စိတ္မၾကည္လင္ျခင္း

- ေဒါသျဖစ္လြယ္ျခင္း၊ အာရံုရွဳပ္ျခင္း

- မွတ္ဥာဏ္အားေလ်ာ့နည္းျခင္း

- အာရံုမစူးစိုက္ႏိုင္ျခင္း

- ရွင္းလင္းစြာ မေတြးေခၚႏိုင္ျခင္း

- စိတ္မထိန္းႏိုင္ျခင္း

- မူးယစ္ေဆးသံုးျခင္း

- ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္း

- လိုအပ္သည္ထက္ ပိုမိုတုန္႕ျပန္ျခင္း

လူမႈဆက္ဆံေရး လကၡဏာမ်ား

စိတ္ဖိစီးလြန္းသည့္ အခ်ိန္တြင္ လူ၀င္မဆန္႕ ျဖစ္တတ္သည္။ ထိုအခါ မိသားစု၊ မိတ္ေဆြ အေပါင္းအသင္း၊ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ အျပင္ သူစိမ္းမ်ားႏွင့္ပါ ဆက္ဆံေရး ပ်က္ျပားတတ္သည္။ လူတစ္ေယာက္ စိတ္ဖိစီးလာသည့္အခါတြင္ ေအာက္ပါလကၡဏာမ်ား ျပသေလ့ ရွိတတ္သည္။

- အျငင္းအခုန္ သန္ျခင္း

- လူမႈလုပ္ငန္းမ်ားမွ ေ၀းကြာျခင္း

- အိမ္တြင္း၊ လုပ္ငန္းခြင္အတြင္း ရုန္းရင္း ဆန္ခတ္ျဖစ္ျခင္း

- လိုအပ္သည္ထက္ ပိုမို တုန္႕ျပန္ျခင္း

- လုပ္ရွားမႈေႏွးေကြးျခင္း၊ အင္အားခ်ိနဲ႕သကဲ့သို႕ ျဖစ္ျခင္း

စိတ္ဖိစီးမႈကို ရင္ဆိုင္ျခင္း

လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္၏ အမူအက်င့္သည္လည္း စိတ္ဖိစီးမႈကို မ်ားျပားေစႏိုင္သလို ေလ်ာ့နည္း ေစႏိုင္သည္။ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ ရိုးစင္းေသာ အၾကံငယ္မ်ား၊ အေၾကာေျပေလ်ာ့ ေစႏိုင္ေသာ နည္းမ်ားသည္ စိတ္ဖိစီးမႈကို သက္သာေစႏိုင္ပါသည္။ လူတို႕၏ အမူအက်င့္တို႕ကို ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားေၾကာင့္ ေျပာင္းလဲရန္ အားေပးသင့္သည္။

- ညဘက္တြင္ ပံုမွန္အိပ္ခ်ိန္ ရရွိရန္၊ ေန႕အခါတြင္ အက်ိဳးရွိျပီး ႏွစ္သက္ဖြယ္ရာ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား လုပ္ေဆာင္ရန္

- စိတ္ဖိစီးမႈကို ရင္ဆိုင္ရန္ ေကာင္းမြန္ေသာ နည္းလမ္းရွာေဖြရန္

- စိတ္ဖိစီးမႈကို ရင္ဆိုင္သည့္အခါ အႏၱရာယ္ရွိေသာ နည္းလမ္းမ်ားကို ရပ္တန္႕ရန္

စိတ္ဖိစီးမႈ ခံစားေနရသူမ်ား အေနျဖင့္ စိတ္ေလ်ာ့လိုက္ရန္ ခက္ခဲသည္ဟု ထင္ျမင္ၾကသည္။ ထို႕အတြက္ေၾကာင့္ သူတို႕ကို အထူးေျပေလ်ာ့ေစသည့္ ေလ့က်င့္ခန္း မ်ားကို သင္ၾကားေပးသင့္သည္။

အေၾကာေျပေလ်ာ့ေစသည့္ ေလ့က်င့္ခန္းမ်ား

- အထူးသျဖင့္ တိတ္ဆိတ္ေသာ ေနရာရွိ ၾကမ္းျပင္ေပၚတြင္ သက္ေတာင့္သက္သာရွိစြာ ထိုင္ပါ

- မ်က္စိတ္ကိုမွိတ္လိုက္ပါ

- အသက္ကို ႏွာေခါင္းျဖင့္ သက္သာစြာ ရွဳပါ

- သင့္အာရံုကို သင့္ၾကြက္သားမ်ားအေပၚတြင္ ထားရွိပါ။ သင္အသက္ရွဳလိုက္တိုင္း ၾကြက္သားမ်ား ေျပေလ်ာ့သြားသည္ကို သတိျပဳမိလာပါလိမ့္မည္။ ထိုသို႕ျပဳလုပ္ျခင္းကို ႏွစ္မိနစ္ သံုးမိနစ္ခန္႕ ျပဳလုပ္ပါ။

- အသက္ရွဳလိုက္တိုင္း သင္ခြန္အားျပည့္၀ျပီး က်န္းမာလာသည္ဟု မွတ္ယူပါ။ သင္ အသက္ရွဳထုတ္လိုက္တိုင္း သင့္တင္းၾကပ္မႈမ်ား၊ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ား ထုတ္လိုက္ႏိုင္သည္ဟု မွတ္ယူပါ။ ထိုသို႕ျပဳလုပ္ျခင္းကို ႏွစ္မိနစ္ သံုးမိနစ္ခန္႕ ျပဳလုပ္ပါ။

- ယခုတစ္ဖန္ သင္ယခင္က သြားေရာက္ဖူးေသာ သာယာလွပေသာ ေနရာမ်ားကို သတိရပါ။ သင္ထိုေနရာမ်ားသို႕ ေရာက္ရွိေနသည္ဟု မွတ္ယူပါ။ သင့္စိတ္ကို ထိုေနရာမ်ားတြင္ သက္ေတာင့္သက္သာ အနားယူေနပါေစ။

- တစ္ျခားအေတြးမ်ား သင့္အာရံုအတြင္းသို႕ ၀င္ေရာက္လာသည့္အခါ ထိုအေတြးမ်ား ၀င္လိုက္ထြက္လိုက္ ျဖစ္ေနသည္ကို ၾကည့္ရွဳပါ။ ထိုကဲ့သို႕ေသာ အေတြးမ်ား သူတို႕ဘာသာသူတို႕ ၀င္ထြက္ေနသည္ကို သတိျပဳမိပါလိမ့္မည္။ စိုးရိမ္မႈမ်ား၊ မေကာင္းေသာ အေတြးမ်ားပင္လွ်င္ သင္က ဆက္လက္ ေတြးေတာမေနပါက အလိုအေလ်ာက္ ျပန္ထြက္သြားပါလိမ့္မည္။

- သင္သည္ ေအးခ်မ္းေသာေနရာတြင္ ႏွစ္ျခိဳက္စြာ အနားယူေနပါသည္။ ထိုအေျခအေန မည္ကဲ့သုိ႕ ရွိသည္၊ မည္ကဲ့သို႕ ခံစားေနရသည္ကိုသာ သတိရပါ။ အျခားေသာ အေတြးမ်ား သင့္အာရံု အေပၚယံတြင္သာ ၀င္ထြက္ေနပါေစ။

- ဆယ္မိနစ္ခန္႕ ရွိေသာအခါ ထိုသာယာ ေအးခ်မ္းေသာ ေနရာကို ႏႈတ္ဆက္လိုက္ပါ၊ သင္ထိုေနရာကို ေနာက္တစ္ေခါက္ ျပန္ေရာက္မည္ကို အမွတ္ရပါ။

- အသက္၀၀ ရွဳလိုက္ပါ၊ ထို႕ေနာက္တြင္ မ်က္လံုးမ်ားကို ျပန္ဖြင့္ပါ။

ထိုေလ့က်င့္ခန္းကို သင္ႏွစ္သက္သေလာက္ ျပဳလုပ္ပါ။ တစ္ေန႕တစ္ၾကိမ္ အနည္းဆံုးျပဳလုပ္ပါ။

အသက္ရွဳျခင္း ျပသနာ

တစ္ခ်ိဳ႕ေသာသူမ်ားသည္ အဆုတ္၊ ႏွလံုးတို႕တြင္ မည္သည့္ေရာဂါမွ် မရွိေသာ္လည္း အသက္ရွဳ မ၀ဟု ဆိုတတ္ၾကသည္။ သူတို႕သည္ စိတ္ပူတတ္ၾကသည္၊ မူးေမ့လဲ တတ္သည္။ ေျခ၊ လက္၊ ႏႈတ္ခမ္းတို႕တြင္ ထံုက်င္သည္ကို ခံစားရသည္။ သူတို႕၏ ရင္ကို စည္းၾကပ္ထား သကဲ့သို႕ ခံစားရတတ္သည္။ ေခါင္းမူးတတ္သည္၊ အသက္ ျပင္းျပင္း ထန္ထန္ ရွဳလွ်င္၊ သို႕မဟုတ္ အသက္ရွဳ ပံုမမွန္လွ်င္ ထိုကဲ့သို႕ေသာ ေ၀ဒနာ ခံစားရတတ္သည္။

အသက္ရွဳ ေလ့က်င့္ခန္း

အရိုးရွင္းဆံုး အေနျဖင့္ ၂ မ်ိဳးလုပ္ေဆာင္ႏိုင္သည္။

- အသက္ကို ေျဖးေျဖးႏွင့္ ၀၀ ရွဳပါ (အတင္း မရွဳပါႏွင့္)။ အသက္ တစ္ခါႏွင့္ တစ္ခါ ရွဳ သည့္အၾကားတြင္ ခဏနားေပးပါ။

- အသက္ကို ၀မ္းဗိုက္၊ ရင္၀မ္းျခား ၾကြက္သားကို အသံုးျပဳျပီး ရွဳပါ။ ရင္ဘတ္၊ နံရိုးႏွင့္ မရွဳပါႏွင့္။

ကိုယ္ကာယ ေလ့က်င့္ခန္း

ကိုယ္ကာယ ေလ့က်င့္ခန္းသည္ က်န္းမာေရး ေကာင္းမြန္ေစရန္ အတြက္ လိုအပ္သကဲ့သို႕ စိတ္ဖိစီးမႈကိုလည္း ေလ်ာ့က်ေစႏိုင္သည္။ တစ္စံု တစ္ဦးသည္ ဥပမာ ခရီးေ၀း တစ္ခု အျပီးတြင္ အလြန္ႏြမ္းနယ္ ေနေသာ္လည္း ေလ့က်င့္ခန္း အနည္းငယ္ကို ျပဳသင့္ပါသည္။ လမ္းေလွ်ာက္ျခင္းသည္ အလြန္ေကာင္းေသာ ေလ့က်င့္ခန္း တစ္ခုျဖစ္သည္။ အထူးသျဖင့္ အသက္ ၄၅ ႏွစ္အထက္ႏွင့္ က်န္းမာေရး မေကာင္းသူမ်ားႏွင့္ အထူးသင့္ေလ်ာ္သည္။ အသက္ငယ္ရြယ္သူမ်ားအေနျဖင့္ ပိုမိုတက္ၾကြေသာ ေလ့က်င့္ခန္းမ်ား ဥပမာ ေရကူး၊ ေဘာလံုးကန္၊ ကာယေလ့က်င့္ခန္း၊ ေအရိုးဘစ္ေလ့က်င့္ခန္း အစရွိသျဖင့္ အေျခအေနႏွင့္ ကိုက္ညီေသာ အားကစား နည္းမ်ားကို ျပဳလုပ္သင့္သည္။

ေကာင္းမြန္စြာ အိပ္စက္ျခင္း

ပံုမွန္အိပ္စက္ျခင္းသည္ စိတ္ဖိစီးမႈကို တားဆီးရန္ သာမက ရင္ဆိုင္ႏိုင္ရန္ အတြက္ အေရးပါသည္။ ပံုမွန္အိပ္စက္ အနားယူျခင္းသည္ က်န္းမာေအာင္ ေနထိုင္ျခင္းလည္း ျဖစ္သည္။ ခႏၶာကိုယ္၏ အိပ္စက္ျခင္း၊ ႏိုးထျခင္း တို႕သည္ ေန႕ညပံုမွန္ ျဖစ္ေနရန္ လိုအပ္ပါသည္။

လူမႈေရး လုပ္ငန္းမ်ား

တစ္ခ်ိဳ႕ေသာ လူမႈေရးလုပ္ငန္းမ်ားသည္ စိတ္ဖိစီးမႈကို သက္သာေစႏိုင္သည္။ ဂီတ၊ ကခုန္ျခင္း၊ ေတးသီခ်င္းမ်ား သီဆိုျခင္း၊ ပြဲလမ္းသဘင္ ဆင္ႏႊဲျခင္း၊ အားကစား လုပ္ေဆာင္ျခင္းတို႕ ပါ၀င္သည္။ ထိုကဲ့သို႕ေသာ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားသည္ လူထုကို အခ်င္းခ်င္း စုေ၀းေစသည္။ အတူတကြ ေပ်ာ္ရႊင္ေစႏိုင္သည္။ ေနထိုင္မႈ အဆင့္အတန္း နိမ့္က်ေနျခင္းႏွင့္ အျခားေသာ ၀မ္းနည္းဖြယ္ရာမ်ား အေျခအေနမ်ား ရွိေနႏိုင္ေသာ္လည္း ယခုကဲ့သို႕ လူမႈေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို အားေပးသင့္သည္။ မည္သူမွ် ၾကာျမင့္စြာ ၀မ္းနည္း မေနသင့္ေပ။ အတူတကြ ေပ်ာ္ရႊင္ႏိုင္ေသာ ၀မ္းနည္းဖြယ္ရာမ်ားကို မွ်ေ၀ႏိုင္ေသာ သူမ်ားႏွင့္ ေတြ႕ရွိျခင္းသည္ စိတ္ဖိစီးမႈကို ေလ်ာ့ခ်ရာတြင္ အသံုးတည့္လွေပသည္။ လူမ်ားကို သူတို႕၏ ဘ၀အခက္အခဲ ၾကံဳေနရခ်ိန္တြင္ ရင္ဆိုင္ႏိုင္ေစသည္။

စိတ္ဖိစီးမႈျဖင့္ ႏွစ္ရွည္လမ်ား ေနထိုင္ျခင္းသည္ စိတ္က်န္းမာေရး အေပၚသက္ေရာက္မႈ ရွိသည္။ က်န္းမာေရး လုပ္သားမ်ား လူမႈေရး လုပ္ေဆာင္သူမ်ားအေနျဖင့္ စိတ္ဖိစီးမႈ ခံစားေနရသူမ်ားကို ရိုးစင္းေသာ အနားယူ ေျဖေလ်ာ့မႈမ်ား အသက္ရွဳလုပ္ငန္းမ်ားကို လုပ္ေဆာင္ေစသင့္သည္။ ပထမပိုင္း စမ္းသပ္ကာလတြင္ မိမိမွ လူထုကို လမ္းျပပါက ေနာက္ပိုင္းတြင္ သူတို႕၏ ရပ္ကြက္ အတြင္း ေနထိုင္ရာေဒသတြင္ ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္သြားႏိုင္လိမ့္မည္ ျဖစ္ပါသည္။ ။

/ဒီတစ္ေလာ အတြင္းမွာ က်ေနာ္လဲ စိတ္ဖိစီးမႈေတြ ေတာ္ေတာ္ေလး မ်ားေနတာေၾကာင့္

ပို႕စ္အသစ္ေတြေရးဖို႕ ဘယ္လိုမွ အာရံုစူးစိုက္လို႕ မရျဖစ္ေနပါတယ္။

အဲဒါေၾကာင့္မို႕ စာအုပ္ပံု ေမႊျပီး စာေတြပဲ လွိမ့္ဖတ္ေနလိုက္ပါတယ္။ အခု ဒီပို႕စ္ကို

၂၀၀၅ ခုႏွစ္ ဇြန္လထုတ္ က်န္းမာေရး ေစတမန္ (Health messenger) မဂၢဇင္း အမွတ္ ၂၈ မွ

ထုတ္ႏႈတ္ ေ၀မွ်ထားျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

စိတ္ဖိစီးမႈ ဒဏ္မွ ကင္းေ၀း ႏိုင္ၾကပါေစဗ်ာ……………………/